«سیاگالش» رمانی دینی آمیخته با باورهای بومی مردم تالش
تاریخ انتشار: ۱۹ دی ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۷۹۹۵۵۲
به گزارش خبرنگار کتاب و ادبیات خبرگزاری فارس، رمان «سیاگالش» اثر ابراهیم اکبری دیزگاه یکی از ۱۵ نامزد جایزه ادبی جلال آل احمد در امسال است که خبرگزاری فارس سعی دارد تا نامزد‌های این دوره از جایزه جلال را از نگاه منتقدین ادبی مورد بررسی قرار بدهد. به همین‌منظور علیرضا ارسنجانی نویسنده مجموعه داستان بازی بزرگ، داور جشنواره خاتم، برنده جایزه ادبی یوسف، برنده جایزه ادبی داستان انقلاب، دبیر اجرایی جشنواره خودنویس زرین نگاه خود را درخصوص این اثر با خبرگزاری فارس در میان گذاشته است که در ادامه باهم می‌خوانیم:
قصه تنهایی پیامبران
سال‌هایی که دیدگاه‌های شهید مطهری رتبه نخست را در روشنگری دینی به عهده داشت، کتاب علل گرایش به مادی‌گری وی نیز مورد توجه قرار گرفت.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
قصه خطی و ساده پیش می‌رود؛ یک روحانی ساده و بی‌عیب و نقص، به روستایی فراخوانده شده تا دهه محرم به تبلیغ حماسه عاشورا بپردازد. روستا میان دوکوه واقع شده که جنگل، پیرامونش را احاطه کرده است. در مواجهه نخست، انگار روحانی آمده تا خودش را تزکیه کند. نگاه درخوری به اهالی ندارد و در کوه شرقی و غربی خدا را می‌جوید.
یوسف رستمی از نخستین برگ‌های رمان، خرده‌روایت‌هایی از پیامبران را یادآوری می‌کند. از حضرت آدم و عِلمش به اسم‌ها شروع می‌کند و ردشدن موسی از نیل را یادآور می‌شود. یک‌سوم نخست رمان بی‌هیچ مسأله‌ای حضور روحانی منزه، روایت می‌شود. تنها سؤالی که در این ثلث، راوی (و خواننده) را درگیر می‌کند، گُم‌شدن روحانی قبلی است؛ پیش از یوسف رستمی، روحانی دیگری که بر حسب اتفاق نامش مهدی بوده، غیب شده است.
هرکدام از اهالی قصه گم شدن شیخ مهدی را به نحوی برای یوسف نقل می‌کند. این روایت‌ها یوسف رستمی را ملتفت می‌کند که با مردمی با عقاید متضاد مواجه شده است. به گمان راوی، مردم خدا را فراموش کرده‌اند. در گام نخست تلاش می‌کند اهالی را به خدا بازگرداند. اما انگار پلان و برنامه‌ای برای این هدف ندارد به جز کتاب قرآن؛ در پاسخ به هر مسأله یا شبهه‌ای به نص صریح آیات استناد می‌کند تا پرسشگر پاسخش را دریابد.
چنانچه پیش‌تر گفته شد، تاروپود سیاگالش با قصه پیامبران تنیده شده است ؛ اما قصه حضرت یوسف پررنگ‌تر به نظر می‌آید. چراکه علاوه بر هم‌نامی شخصیت روحانی، رخدادهای داستانی او نیز به قصه حضرت یوسف شباهت زیادی دارد. رویای صادقه می‌بیند و خواب تعبیر می‌کند. برادرانش در کودکی به او حسادت کرده‌اند و در بزرگسالی به کمک او نیازمند شده‌اند. نقش زلیخا داستان را رویا دختر صاحب‌خانه روحانی بازی می‌کند. عبای روحانی هم، پیراهن یوسف را یادآوری می‌کند.
به نظر می‌رسد در تمام رمان، ذهن خواننده درگیر سیاگالش می‌شود. سیاگالشی که در باورهای مردم شمالی ایران ریشه دارد. به دور از دیدگاه‌های جزیی متفاوت، که در مورد سیاگالش وجود دارد، باور عام بر این است که سیاگالش انسان‌نمایی قدرتمند است که از حیوانات مراقبت می‌کند. تا حدودی می‌توان سیاگالش را معادل حضرت خضر دانست. چرا که در باور اسلامی، او هنوز زنده است و از طبیعت محافظت می‌کند. منتها سیاگالش در یک جا از خصوصیات اسماعیل و یهود پیروی می‌کند؛ سیاگالش هم حمایت کننده است و هم گاهی آسیب‌زننده می‌شود.
یوسف رستمی سیاگالش را در عالم رویا (یا واقعیت) می‌بیند. باور بر این است که اگر دیدار سیاگالش بازگو شود، موجب خشم سیاگالش می‌شود و آثار بدی از جمله رفتن برکت را به همراه دارد. سیاگالش به یوسف شیر می‌دهد و یوسف این را برای اهالی بازگو می‌کند. این فاش کردن راز سیاگالش تبعات ناگواری را برای یوسف رقم می‌زند.
قصه شیخ مهدی زمانی از نو برای یوسف رستمی تکرار می‌شود؛ نویسنده بی‌آنکه مستقیم به فرجام گم شدن مهدی زمانی بپردازد، یوسف رستمی را در موقعیت عُزیر پیامبر قرار می‌دهد. منتها به جای خر، سگی از نژاد سگ هلال‌احمر را همراه یوسف می‌کند تا به قصه‌ی اصحاب کهف نیز پُلی زده باشد.
ابراهیم اکبری دیزگاه با انتخاب نام رمان، به خوبی توانسته یک باور بومی را در یک اثر داستانی ماندگار کند. باورهای بومی، گنجیه ارزشمندی است که بیشتر با اسطوره‌ها پیوند خورده است. سازگاری اسطوره سیاگالش با جغرافیا به خوبی در رمان مشهود است. به گمان نویسنده این نوشتار، یکی از روش‌های پرداختن به مضامین دینی، پررنگ کردن باورهای بومیِ در حال‌فراموشی است.
پایان پیام/
منبع: فارس
کلیدواژه: جایزه ادبی جلال ادبیات دینی یوسف رستمی
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.farsnews.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «فارس» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۷۹۹۵۵۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
برگزاری جشن تولد برای مجموعه کتاب‌های پیامبران اولوالعزم در نمایشگاه کتاب
حجت الاسلام علیرضا سبحانی نسب مدیر انتشارات جمال در گفت‌وگو با خبرنگار فرهنگ و جامعه خبرگزاری علم و فناوری آنا درباره برنامه‌های این نشر برای نمایشگاه بین المللی کتاب تهران گفت: برنامه انتشارات بین المللی جمال برای نمایشگاه بین المللی کتاب ۱۴۰۳، ان شاءالله برنامه متنوع و جذابی خواهد بود تا مخاطبان عزیزمان و دوستداران کتاب بتوانند بهره‌ی خوبی از غرفه جمال ببرند.
وی افزود: بخشی از این برنامه، رونمایی از اولین خروجی دپارتمان رمان نشر جمال که به تازگی کار خودش را آغاز کرده خواهد بود؛ رمانی از جناب سید میثم موسویان با نام «روزهایی که از آن سر در نمی‌آوریم» که درباره اهالی یک روستاست که دچار خشکسالی می‌شوند و یک جادوگر به آنها توصیه‌هایی می‌کند و... این رونمایی با کمک غرفه مجمع ناشران انقلاب اسلامی انجام خواهد شد.
مدیر انتشارات جمال گفت: همچنین رونمایی از رمان عطر گل محمدی نوشته استاد داود امیریان از دیگر برنامه‌های نشر جمال در این نمایشگاه خواهد بود. این رمان درباره زندگی رسول اکرم با محوریت صحابه ایشان است.
سبحانی نسب اظهار داشت: با همکاری غرفه مجمع ناشران انقلاب اسلامی، جشن تولدی برای مجموعه کتاب‌های پیامبران اولوالعزم که در پویش مثل ما، مثل ماه محور بودند برگزار خواهیم کرد و نیز نویسندگان توانمند و پرسابقه جمال مثل آقایان سید محمد مهاجرانی، دکتر مسلم ناصری، علی شعیبی، داوود امیریان و غلامرضا حیدری ابهری در غرفه برای گفتگو با مخاطب حضور خواهند داشت. عوامل تولید محتوای انتشارات هم در غرفه جمال حضور پیدا خواهند کرد و با مخاطبان عزیز، گفتگوی صمیمانه خواهند داشت و همه این‌ها بخشی از برنامه نشر جمال در غرفه کتاب کودک و نوجوان است.
وی افزود: یکی از مهمترین چالش‌هایی که نشر جمال در سال ۱۴۰۲ در نمایشگاه بین المللی کتاب با آن مواجه بود، مکان کوچک غرفه بود که با توجه به سابقه و تعداد بالای عناوین نیازمند غرفه‌ای شایسته حضور نشر جمال در نمایشگاه هستیم.
مدیر انتشارات جمال گفت: انتشارات جمال با بالای ۵۰۰ عنوان کتاب در غرفه نمایشگاه بین المللی کتاب برای اهالی کتاب حضور خواهد داشت. کتب چاپ اولی به زبان فارسی، عربی و انگلیسی بالغ بر ۱۰۰ عنوان است و حدود ۱۳۰ جلد از عناوین ما هم تجدید چاپ شده است.
حجت الاسلام علیرضا سبحانی نسب بیان کرد: ما در نمایشگاه امسال، سه غرفه خواهیم داشت؛ غرفه کودک و نوجوان، غرفه بزرگسال و غرفه بین‌الملل. برنامه جدید امسال ما، پک‌هایی است که تدارک دیده‌ایم. حدود هشت پک که شامل پک کودک خداشناس، خانواده کتاب‌خوان، این قند پارسی، رسم عاشقی، قهرمانان وطن و چند بسته دیگر است که به ترتیب شامل کتاب‌های خداشناسی کودکان، ضرب‌المثل‌های فارسی، خانواده موفق و دفاع مقدس است.
انتهای پیام/
پلمب بیمارستان محب مهر به دلیل کشف حجاب صحت ندارد